در صنعت، یکی از مهمترین چالشها راهاندازی موتورهای الکتریکی است. چون اگر موتورهای سهفاز مستقیماً به شبکه وصل شوند، جریان راهاندازی بسیار زیادی میکشند و این موضوع میتواند باعث افت ولتاژ، ضربههای شدید مکانیکی یا حتی آسیب به تجهیزات شود.
برای حل این مسئله، دو راهکار پرکاربرد وجود دارد:
سافتاستارتر (Soft Starter)
تابلو برق ستارهمثلث (Star-Delta Panel)
در این مقاله به اتفاق یکدیگر مطالبی نظیر انواع آن ها، نوع کاری، برند های متفاوت و چگونگی داشتن یک انتخاب صحیح در این مقایسه را بررسی خواهیم کرد.
سافتاستارتر یک دستگاه الکترونیکی هوشمند است که وظیفهاش کنترل ولتاژ ورودی به موتور در لحظه راهاندازی است.
این دستگاه باعث میشود موتور:
بدون ضربه شروع به کار کند
جریان راهاندازی کاهش یابد
فشار مکانیکی روی گیربکس، کوپلینگ و پمپ کم شود
سافتاستارتر با استفاده از الکترونیک قدرت (معمولاً تریستورها) سرعت و توان موتور را در لحظه شروع به شکلی کنترلشده افزایش میدهد.
تابلو ستارهمثلث یک مدار کلاسیک و قدیمیتر است که با کمک کنتاکتورها، رلهها و تایمرها نحوه اتصال سیمپیچهای موتور را تغییر میدهد.
در شروع کار، موتور با اتصال ستاره راه میافتد تا جریان الکتریکی کاهش پیدا کند.
بعد از چند ثانیه، مدار به صورت اتوماتیک به مثلث تغییر میکند تا موتور به توان نامی خود برسد.
این روش ساده، کمهزینه و مناسب موتورهای قفس سنجابی با توان مشخص است.
کنترل ساده
مناسب پمپها، فنها و کاربریهای سبک
دارای منو، صفحه نمایش، تنظیمات پیشرفته
مناسب کارخانجات و کاربریهای صنعتی حساس
قابلیت اتصال به PLC، مانیتورینگ و تجهیزات اتوماسیون
مناسب خطوط تولید، صنایع نفت و گاز
راندمان بالاتر
کاهش تلفات حرارتی
کنترل توسط اپراتور
مناسب کارگاههای کوچک
دارای تایمر و رله
مناسب موتورهای صنعتی متوسط
کنترل توسط PLC
مناسب کاربردهایی که نیاز به دقت در زمانبندی دارند
اضافهبار، اتصال کوتاه، خطای فاز
مناسب موتورهای گرانقیمت و کاربردهای حساس
Siemens (زیمنس) – کیفیت بسیار بالا
Schneider Electric (اشنایدر) – پایداری عالی و تنظیمات دقیق
LS (الاس کره) – اقتصادی و پرفروش
ABB (ایبیبی) – مناسب کاربریهای سنگین
Danfoss (دانفوس) – تخصصی برای پمپها
کنتاکتورهای Siemens
کنتاکتورهای Schneider
Brand Hyundai (هیوندای)
قطعات ایرانی مانند پارس فانال، هیوندا الکتریک ایران و دلتا
سافتاستارتر با استفاده از تریستورها، ولتاژ اولیه موتور را کاهش میدهد.
عملکرد آن شامل مراحل زیر است:
ابتدا ولتاژ کم به سیمپیچها تزریق میشود → موتور آرام میچرخد
به تدریج زاویه آتش تریستورها تغییر میکند → ولتاژ افزایش مییابد
موتور به سرعت نهایی میرسد → سافتاستارتر بایپس میشود
در صورت نیاز، هنگام توقف نیز Soft Stop انجام میدهد تا موتور بدون ضربه خاموش شود.
عملکرد ستارهمثلث مکانیکیتر و سادهتر است:
در ابتدا مدار ستاره وصل میشود → جریان راهاندازی کاهش مییابد
موتور بعد از ۵ تا ۱۰ ثانیه به سرعت مناسب میرسد
تایمر مدار مثلث را فعال میکند
موتور وارد توان نامی شده و با قدرت کامل کار میکند
این سیستم فقط یک کار را انجام میدهد: کاهش جریان اولیه به روش تغییر اتصال سیمپیچها.
| ویژگی | سافتاستارتر | ستارهمثلث |
|---|---|---|
| نوع تکنولوژی | الکترونیکی و هوشمند | مکانیکی-کنتاکتوری |
| کنترل جریان راهاندازی | بسیار دقیق و قابل تنظیم | ثابت و غیرقابل تنظیم |
| محافظت از موتور | کامل و هوشمند | محدود و وابسته به رلهها |
| نرمراهاندازی و نرمتوقف | دارد | ندارد |
| کاربرد | مناسب کاربریهای حساس، پمپ، کمپرسور، کارخانه | مناسب موتورهای ساده با بار ثابت |
| هزینه اولیه | بالاتر | ارزانتر |
| طول عمر تجهیزات مکانیکی | بیشتر (به دلیل کاهش ضربه) | کمتر |
راهاندازی کاملاً نرم
کاهش شدید جریان اولیه
قابلیت حفاظت پیشرفته موتور
افزایش طول عمر مکانیکی تجهیزات
امکان Soft Stop
قیمت بالاتر
نیاز به تهویه و فضای مناسب
قطعات الکترونیکی حساستر از تجهیزات مکانیکی
قیمت اقتصادی
تعمیرات سادهتر
قابل استفاده برای موتورهای استاندارد
شوک مکانیکی زیاد در شروع و توقف
عدم تنظیمپذیری
حفاظتهای محدود
مناسب نبودن برای پمپها (ایجاد ضربه آب یا Water Hammer)
برای انتخاب بین سافتاستارتر و ستارهمثلث موارد زیر را در نظر بگیرید:
اگر پمپ، فن، کمپرسور یا دستگاه حساس دارید ← سافتاستارتر
اگر موتور بار ثابت دارد و حساسیت کم است ← ستارهمثلث
توانهای متوسط و بالا ← سافتاستارتر کارایی بهتری دارد
موتورهای کوچک و متوسط اقتصادی ← ستارهمثلث
اگر بودجه محدود است و حساسیت کاری کم← ستارهمثلث
اگر کیفیت و طول عمر مهم است ← سافتاستارتر
اگر از پمپ، گیربکس یا سیستم انتقال قدرت گرانقیمت استفاده میکنید ← حتماً سافتاستارتر پیشنهاد میشود.
در این مقاله با سافتاستارتر، تابلو ستارهمثلث، انواع آنها، شیوه عملکرد و تفاوتهایشان آشنا شدید.
اگر هنوز مطمئن نیستید کدام گزینه برای کار شما مناسبتر است، کافی است با ما تماس بگیرید تا با توجه به نوع کاربری، توان موتور و بودجه بهترین پیشنهاد را ارائه دهیم.
برای دریافت راهنمایی تخصصی و تهیه تجهیزات اصلی و باکیفیت، همین حالا با ما تماس بگیرید.
☎️ ۳۳۹۲۲۰۸۶ – ۳۳۹۲۲۵۳۹
📲 ۰۹۱۲۵۳۴۰۸۱۶
📍آدرس فروشگاه جهت خرید حضوری :
لاله زار جنوبی، پاساژ تجارت ، همکف پ۳
