«  انوع راهکار ها و تجهیزات کنترل و تثبیت نوسانات ولتاژ تک‌فاز و سه‌فاز  »

مقدمه

نوسانات ولتاژ یکی از مشکلات اساسی در سیستم‌های برق خانگی و صنعتی است. این نوسانات می‌توانند موجب کاهش راندمان، اختلال در عملکرد تجهیزات، سوختن قطعات الکترونیکی و حتی توقف کامل خطوط تولید شوند.
برای جلوگیری از این مشکلات، لازم است با انواع نوسانات ولتاژ، تفاوت آن در مدارهای تک‌فاز و سه‌فاز، و راهکارهای کنترلی مؤثر آشنا شویم.

 انواع نوسانات ولتاژ در مدارهای تک‌فاز و سه‌فاز

 انواع نوسانات ولتاژ به صورت مختر شامل موارد ذیل می شوند :

۱. افزایش ولتاژ (Over Voltage)

افزایش بیش از حد ولتاژ نامی شبکه (مثلاً بالاتر از ۲۴۰ ولت در سیستم تک‌فاز) که باعث آسیب جدی به وسایل برقی می‌شود.
علت‌ها: رعد و برق، افت بار ناگهانی، تنظیم نامناسب ترانس شبکه.

۲. کاهش ولتاژ (Under Voltage / Brown Out)

کاهش سطح ولتاژ کمتر از حد مجاز (مثلاً زیر ۱۸۰ ولت در تک‌فاز).
نتیجه: عملکرد ناقص موتور، افزایش جریان مصرفی و داغ شدن تجهیزات.

۳. نوسان لحظه‌ای (Voltage Fluctuation)

نوسانات کوتاه‌مدت ولتاژ در اثر تغییرات سریع بار یا اختلال شبکه.
مثلاً: روشن و خاموش شدن ناگهانی دستگاه‌های پرمصرف مثل آسانسور یا جوش‌کاری.

۴. قطع فاز یا جابجایی فاز (Phase Loss / Phase Sequence Error)

اختصاصی سیستم‌های سه‌فاز است. در صورت قطع یکی از فازها یا جابه‌جایی ترتیب آن‌ها، موتورهای سه‌فاز ممکن است در جهت اشتباه بچرخند یا بسوزند.

تفاوت نوسان ولتاژ در سیستم‌های تک‌فاز و سه‌فاز در چیست ؟؟

◊ مثال کنترل‌کننده‌های مناسب از برندهای معتبر:

•  سیستم تک‌فاز: رله کنترل ولتاژ شیوا امواج مدل RPV-132 یا هیوندای مدل HY-VR220

•  سیستم سه‌فاز: هیوندای مدل HY-3P Protect

 وسایل مختلف و راهکارهای کنترل نوسانات ولتاژ ؟؟

۱. استابلایزر (ترانس اتوماتیک یا تثبیت‌کننده ولتاژ)

     این دستگاه ولتاژ ورودی را اندازه گرفته و در صورت افزایش یا کاهش، آن را به سطح استاندارد (۲۲۰ یا ۳۸۰ ولت) بازمی‌گرداند.
    کاربرد: منازل، ادارات، تجهیزات حساس، دستگاه‌های CNC، کولر گازی و موتورهای صنعتی.
مزایا:

• تثبیت دقیق ولتاژ

• افزایش عمر دستگاه‌ها

• عملکرد خودکار بدون نیاز به تنظیم دستی

نمونه برند: استابلایزر هیوندای مدل HY-STAB

۲. UPS (منبع تغذیه بدون وقفه)

    علاوه بر تثبیت ولتاژ، در زمان قطع برق، انرژی لازم را از باتری تأمین می‌کند.
   کاربرد: کامپیوتر، سرور، سیستم امنیتی، تجهیزات آزمایشگاهی.
مزایا:

• تأمین برق اضطراری

• حذف نویز و پالس‌های مخرب

• جلوگیری از خاموشی ناگهانی

♦ برند پیشنهادی: اینوت (INVT) سری HT11 برای مصارف اداری و صنعتی.

۳. رله کنترل فاز و ولتاژ

    برای سیستم‌های سه‌فاز ضروری است و وظیفه تشخیص قطع فاز، جابه‌جایی فاز، عدم تعادل ولتاژ و نوسان شدید را دارد.
در صورت بروز خطا، خروجی را قطع کرده و از آسیب به موتور جلوگیری می‌کند.
    کاربرد: تابلو برق صنعتی، پمپ، آسانسور و موتورهای سه‌فاز.
♦ برندها:

• شیوا امواج مدل PF-3

• هیوندای مدل HRF-3P

• پرتوخازن مدل PC-400

۴. محافظ ولتاژ خانگی یا صنعتی

این دستگاه‌ها ساده‌ترین و اقتصادی‌ترین ابزار برای محافظت وسایل برقی هستند.
ویژگی‌ها:

• زمان تأخیر در وصل برق (برای جلوگیری از شوک اولیه)

• قطع جریان در ولتاژهای غیرمجاز
  برندهای مطرح:

• شیوا امواج مدل PM-220

• هیوندای مدل HV-Protect

۵. فیلتر برق (Power Filter / Surge Protector)

   برای حذف نویزهای فرکانس بالا و اضافه ولتاژهای لحظه‌ای مناسب است.
   کاربرد: تجهیزات حساس الکترونیکی، شبکه‌های مخابراتی، سیستم‌های کنترل.

 چگونه دستگاه کنترل یا محافظ مناسب بخریم؟

در انتخاب دستگاه مناسب باید موارد زیر را بررسی کنید:

1. نوع شبکه برق: تک‌فاز یا سه‌فاز

2. ظرفیت مصرفی: مجموع توان وسایل بر حسب وات یا کیلوولت‌آمپر (kVA)

3. دامنه عملکرد دستگاه: محدوده ولتاژ ورودی و خروجی قابل پشتیبانی

4. زمان واکنش و دقت تنظیم: هرچه سریع‌تر و دقیق‌تر باشد، ایمنی بیشتر است.

5. برند معتبر و خدمات پس از فروش مطمئن

♦ نمونه برندهای پیشنهادی:

• هیوندای: مدل‌های صنعتی و خانگی با کیفیت بالا

• شیوا امواج: تخصصی‌ترین برند ایرانی در زمینه رله و محافظ ولتاژ

• اینوت (INVT): تولیدکننده UPS و سیستم‌های برق اضطراری

• پرتوخازن: مناسب برای تابلوهای برق صنعتی و سیستم‌های کنترل فاز

 نکات بسیار مهم هنگام انتخاب دستگاه مناسب !!!

• از خرید دستگاه‌های بدون گارانتی یا برند نامعتبر پرهیز کنید.

• ظرفیت دستگاه را ۲۰٪ بالاتر از مصرف واقعی انتخاب کنید.

• دستگاه را در محیط خشک و خنک نصب کنید.

• در صورت استفاده از استابلایزر، حتماً اتصال ارت برقرار باشد.

• برای موتورهای سه‌فاز حتماً از رله کنترل فاز استاندارد استفاده کنید.

نتیجه‌گیری

نوسانات ولتاژ، چه در شبکه‌های تک‌فاز و چه در سه‌فاز، اگر کنترل نشوند، می‌توانند خسارات مالی و فنی سنگینی به همراه داشته باشند.
استفاده از تجهیزات مناسب مانند استابلایزر، UPS، محافظ ولتاژ و رله کنترل فاز از برندهای معتبر شیوا امواج، هیوندای، پارس نیروسان، اینوت و پرتوخازن بهترین راهکار برای حفاظت از تجهیزات است.

اگر قصد خرید یا مشاوره برای انتخاب دقیق‌ترین دستگاه کنترل ولتاژ را دارید، می‌توانید از محصولات درج‌شده در سایت ما دیدن کنید یا از طریق مشاوره تلفنی رایگان با کارشناسان فنی ما در تماس باشید تا مناسب‌ترین گزینه را با توجه به مصرف و بودجه خود انتخاب کنید.

مصحولات خود را در سایت ما مشاهده کنید:

اینورتر تکفاز GD20-0.4KW INVT                                  سوپر کنترل فاز دیجیتال شیوا امواج

اینورتر تکفاز GD20 – 0.75 KW INVT                  سوپر کنترل موتور شیوا امواج

اینورتر تکفاز INVT – GD20-1.5KW                                کنترل فاز بار ۶۰ -۱ آمپر شیوا امواج

اینورتر تکفاز INVT – GD20-2.2KW                     کنترل فاز بار ۱۵-۰.۵ آمپر شیوا امواج

سوپر کنترل فاز دیجیتال سری N شیوا امواج                    کنتاکت کمکی ۱ باز ۱ بسته هیوندای

رگولاتور خازن هوشمند ۶ پله شیوا امواج                        سوپر کنترل فاز دیجیتال سری N شیوا امواج

واحد خازنی کنتاکتور ۵۰ تا ۱۰۰ آمپر هیوندای                  کلید مینیاتوری سه پل ۶۳ آمپر هیوندای